BJPને કેમ લાગ્યો ઝટકો, શું આ કારણો છે જવાબદાર?

નવી દિલ્હી: 1 જૂન, 2024 ના રોજ સાંજે 6:30 વાગ્યે એક્ઝિટ પોલના પરિણામો આવવાનું શરૂ થયું. એક્ઝિટ પોલમાં ભાજપ અને એનડીએને આટલી મોટી બહુમતી મળશે તેની કોઈને કલ્પના પણ નહોતી. મોટાભાગના એક્ઝિટ પોલે NDAને 350થી વધુ સીટો આપી છે. ઘણા એક્ઝિટ પોલના પરિણામોમાં એનડીએ 400ના આંકડાને સ્પર્શી રહ્યું હોવાનું કહેવાય છે. એ જ રીતે ત્રણ દિવસ પછી આવેલા ચૂંટણી પરિણામોએ પણ સૌને ચોંકાવી દીધા છે. અત્યાર સુધીના મત ગણતરીના આંકડાઓ પર નજર કરીએ તો ભાજપને મોટો ઝટકો લાગે છે. ઉત્તર પ્રદેશ, પશ્ચિમ બંગાળ, પંજાબ, હરિયાણા, રાજસ્થાન અને પંજાબમાં ભાજપ ખરાબ રીતે પાછળ છે.

કોંગ્રેસ અને સમાજવાદી પાર્ટી સહિત ઘણા વિરોધ પક્ષોએ જોરદાર વાપસી કરી છે. ચાલો જાણીએ એવા કારણો જેના કારણે ભાજપ અપેક્ષિત બેઠકો મેળવવામાં નિષ્ફળ રહી.

1- માત્ર મોદી મેજિક પર ભરોસો
છેલ્લા બે મહિનામાં ભાજપ અને એનડીએમાં તેના સાથી પક્ષોના ચૂંટણી પ્રચાર પર નજર કરીએ તો એક વાત સ્પષ્ટ દેખાય છે કે તેઓ વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીના ચહેરા પર જ ચૂંટણી લડ્યા હતા. ચૂંટણી રેલીઓ અને સભાઓમાં પક્ષના નાના-મોટા તમામ નેતાઓ સ્થાનિક મુદ્દાઓને ટાળતા જોવા મળ્યા હતા. સમગ્ર અભિયાન માત્ર પીએમ મોદીના કરિશ્મા પર આધારિત હતું. ભાજપના ઉમેદવારો અને કાર્યકરો પણ જનતા સાથે જોડાઈ શક્યા નહોતા, જેના કારણે પક્ષને પરિણામ ભોગવવા પડ્યા હતા. બીજી તરફ વિપક્ષ મોંઘવારી અને બેરોજગારી જેવા મુદ્દાઓ દ્વારા સરકાર સામે અવાજ ઉઠાવવાનું ચાલુ રાખ્યું હતું.

2- ભાજપના મતદારોનો અસંતોષ
લોકસભા ચૂંટણીના પરિણામો એ પણ દર્શાવે છે કે ભાજપને ઘણા મોટા મુદ્દાઓ પર પોતાના જ મતદારોની નારાજગીનો સામનો કરવો પડ્યો હતો. અગ્નિવીર અને પેપર લીક જેવા મુદ્દાઓ ભાજપ સામે ચૂપચાપ કામ કરતા રહ્યા. મતદારોમાં સીધો સંદેશો મોકલવામાં આવ્યો હતો કે સેનામાં ચાર વર્ષની સેવા પછી તેમના બાળકોનું ભવિષ્ય શું હશે? પેપર લીક મુદ્દે યુવાનોના ગુસ્સાને સમજવામાં ભાજપે ભૂલ કરી. યુપીના લખનઉમાં પોલીસ ભરતી પરીક્ષાના મુદ્દે થયેલો ભારે વિરોધ આ વાતનો સાક્ષી છે. પક્ષના નેતાઓને ખાતરી હતી કે તેઓ તેમના સમર્થકો અને મતદારોને માત્ર સૂત્રોચ્ચાર દ્વારા ખુશ કરી શકે છે.

3- મોંઘવારી
આ ચૂંટણી પર મોંઘવારીના મુદ્દાની ઊંડી અસર પડી તે વાતને નકારી શકાય નહીં. પેટ્રોલ-ડીઝલથી લઈને ખાદ્યપદાર્થો સુધીની દરેક વસ્તુ પર સતત વધી રહેલી મોંઘવારીએ સરકાર સામે વાતાવરણ ઊભું કર્યું છે. વિપક્ષને કદાચ આ મુદ્દાની અસર પહેલાથી જ સમજાઈ ગઈ હતી, તેથી તેણે દરેક મંચ પરથી ગેસ સિલિન્ડર અને અન્ય વસ્તુઓની મોંઘવારીનો મુદ્દો ઉઠાવ્યો જે રસોડાના બજેટમાં વધારો કરે છે. કોંગ્રેસ સાંસદ રાહુલ ગાંધીએ વધતી મોંઘવારી માટે આર્થિક નીતિઓને જવાબદાર ગણાવતા અનેક વખત વડાપ્રધાન મોદી પર સીધા પ્રહારો કર્યા હતા. બીજી તરફ ભાજપના નેતાઓ અને કેન્દ્ર સરકારના મંત્રીઓ મોંઘવારી મુદ્દે માત્ર આશ્વાસન આપતા જોવા મળ્યા હતા.

4- બેરોજગારી
આ 2024ની લોકસભા ચૂંટણીમાં બેરોજગારીનો મુદ્દો એક મોટા પરિબળ તરીકે કામ કરે છે. વિપક્ષે દરેક મંચ પર સરકારને ઘેરી અને બેરોજગારીના મુદ્દે જવાબ માંગ્યો. કોંગ્રેસે પણ તેના ઢંઢેરામાં વચન આપ્યું હતું કે જો કેન્દ્રમાં તેની સરકાર બનશે તો તરત જ 30 લાખ સરકારી નોકરીઓ આપવામાં આવશે. મંગળવારે જાહેર થયેલા ચૂંટણી પરિણામો સ્પષ્ટ દર્શાવે છે કે રામ મંદિર, CAA અને સમાન નાગરિક સંહિતા લાગુ કરવાની જાહેરાત જેવા મુદ્દાઓ પણ બેરોજગારી સામે સર્જાયેલા વાતાવરણના નુકસાનથી ભાજપને બચાવી શક્યા નથી.

5- સ્થાનિક રોષની ખોટ
આ ચૂંટણીમાં ભાજપને સ્થાનિક સ્તરે ભારે નારાજગીનો સામનો કરવો પડ્યો હતો. ઘણી બેઠકો પર ટીકીટની વહેંચણીને લઈને નારાજગી મતદાનની તારીખ સુધી પણ દૂર થઈ શકી નથી. કેટલીક બેઠકો પર કાર્યકરો ઉપરાંત ઉચ્ચ જાતિના મતદારોનો વિરોધ પણ જોવા મળ્યો હતો. એકંદરે આ ચૂંટણીમાં ભાજપે એવા મુદ્દાઓ પર જ ભરોસો કર્યો જે સામાન્ય જનતાથી દૂર હતા.