જય શ્રી રામના નારા સાથે ઉત્તરાખંડ વિધાનસભામાં UCC બિલ રજૂ
દેહરાદૂન: ઉત્તરાખંડના મુખ્યમંત્રી પુષ્કર સિંહ ધામીએ દેહરાદૂનમાં રાજ્યની વિધાનસભામાં સમાન નાગરિક સંહિતા ઉત્તરાખંડ 2024 બિલ રજૂ કર્યું હતું. યુનિફોર્મ સિવિલ કોડ ઉત્તરાખંડ 2024 બિલની રજૂઆત પછી રાજ્ય વિધાનસભામાં ધારાસભ્યો દ્વારા “વંદે માતરમ અને જય શ્રી રામ”ના નારા લગાવવામાં આવ્યા હતા. ઉત્તરાખંડ વિધાનસભા સત્રના બીજા દિવસે મુખ્યમંત્રી પુષ્કર સિંહ ધામીએ સમાન નાગરિક સંહિતા (યુસીસી) બિલ રજૂ કર્યું હતું. વિધાનસભામાં બિલ રજૂ કર્યાં બાદ વિપક્ષના ધારાસભ્યોએ હોબાળો મચાવ્યો હતો અને બિલ અંગે વિપક્ષના નેતાએ સવાલો ઉઠાવ્યા હતા.
#WATCH | Uttarakhand CM Pushkar Singh Dhami tables the Uniform Civil Code Uttarakhand 2024 Bill in State Assembly, in Dehradun. pic.twitter.com/B1LRzfoC09
— ANI (@ANI) February 6, 2024
વિધાનસભામાં સમાન નાગરિક સંહિતાના અભ્યાસ માટે બપોરે 2:00 વાગ્યા સુધી સ્થગિત કરવામાં આવ્યું હતું. બીજી બાજુ ધામી સરકાર રાજ્યના આંદોલનકારીઓ અને તેમના આશ્રિતો માટે સરકારી નોકરીઓમાં 10 ટકા અનામત માટે આજે વિધાનસભામાં સુધારેલું બિલ પણ રજૂ કરશે. બિઝનેસ એડવાઇઝરી કમિટીની બેઠકમાં નિર્ણય લેવામાં આવ્યો હતો કે ગૃહમાં તમામ કામકાજ બાજુ પર રાખવામાં આવશે અને માત્ર UCC પર જ ચર્ચા કરવામાં આવશે. નોંધનીય છે કે અગાઉ વિધાનસભા અધ્યક્ષ રિતુ ખંડૂરી ભૂષણની અધ્યક્ષતામાં વ્યાપાર સલાહકારની બેઠકમાં નિર્ણય લેવામાં આવ્યો હતો કે આ સમયગાળા દરમિયાન કોઈ પ્રશ્નકાળ નહીં હોય અને કોઈ સ્થગિત કરવામાં આવશે નહીં. UCC પર ચર્ચાની સાથે સાથે રાજ્યના આંદોલનકારીઓ માટે આરક્ષણ પર સિલેક્ટ કમિટિનો રિપોર્ટ પણ રજૂ કરવામાં આવશે. જેના કારણે નારાજ થયેલા વિપક્ષના નેતા યશપાલ આર્ય અને કોંગ્રેસના ધારાસભ્ય પ્રીતમ સિંહે બિઝનેસ એડવાઈઝરી કમિટીમાંથી રાજીનામું આપી દીધું હતું. બીજી બાજુ વિપક્ષે માંગ કરી હતી કે યુસીસી પર ચર્ચા કરવા માટે સમય આપવામાં આવે.
ભાજપ પર યશપાલ આર્યનો ટોણો
UCC બિલ અંગે ઉત્તરાખંડ વિધાનસભામાં વિપક્ષના નેતા યશપાલ આર્યએ કહ્યું કે અમે તેનો વિરોધ નથી કરી રહ્યા. પણ અમે ઇચ્છીએ છીએ કે ગૃહ બંધારણીય પ્રક્રિયા અને નિયમો અનુસાર ચાલે. સંવિધાનિક મુજબ કામ કરે છે. ભાજપ તેની સતત અવગણના કરી રહ્યું છે. વિધાનસભામાં પ્રશ્નકાળ મુલતવી રાખવા અંગે કાર્યવાહી કરવી જોઈએ. નારાજ વિપક્ષના નેતા યશપાલ આર્ય અને કોંગ્રેસના ધારાસભ્ય પ્રીતમ સિંહે બિઝનેસ એડવાઈઝરી કમિટીમાંથી રાજીનામું આપી દીધું છે. સાંજે કોંગ્રેસ ધારાસભ્ય દળ રાજભવન પહોંચ્યા અને રાજ્યપાલ લેફ્ટનન્ટ જનરલ ગુરમીત સિંહ (વરિષ્ઠ)ને રાજ્ય સરકારના નિયમો વિરુદ્ધ ગૃહ ચલાવવાની ફરિયાદ કરી.
નોંધનીય છે કે સોમવારે વિધાનસભા સત્રના પ્રથમ દિવસે છ વર્તમાન અને ભૂતપૂર્વ ધારાસભ્યોના નિધન પર ગૃહમાં શ્રદ્ધાંજલિ આપવામાં આવી હતી. જેમાં વર્તમાન વિધાનસભામાં મેંગ્લોરથી બસપાના ધારાસભ્ય રહેલા શરબત કરીમ અંસારી, પૂર્વ ધારાસભ્ય મોહન સિંહ રાવત ગ્રામીણ, પુરનચંદ શર્મા, કુંવર નરેન્દ્ર સિંહ, કિશન સિંહ તડાગી, ધનીરામ સિંહ નેગીને ગૃહમાં યાદ કરવામાં આવ્યા હતા અને બંને પક્ષના ધારાસભ્યો હાજર રહ્યા હતા.
માત્ર ઉત્તરાખંડમાં જ નહીં સમગ્ર દેશમાંથી લોકો UCCની રાહ જોઈ રહ્યા છે. ઉત્તરાખંડ માટે આ યુગનિર્માણનો સમય છે. સમગ્ર દેશની નજર આપણા રાજ્ય પર છે. માતૃશક્તિના ઉત્થાન માટે તમામ પીર્ટીઓના સભ્યોએ ચર્ચામાં સકારાત્મક રીતે ભાગ લેવો જોઈએ. સરકાર જનતાને આપેલા વચનને પૂર્ણ કરવા જઈ રહી છે અને ઉત્તરાખંડને આ તક મળી રહી છે, જેની દેશને લાંબા સમયથી જરૂર હતી. -પુષ્કર સિંહ ધામી, મુખ્યમંત્રી
યુનિફોર્મ સિવિલ કોડ શું છે?
સમાન નાગરિક સંહિતાનો અર્થ છે ભારતમાં રહેતા દરેક નાગરિક માટે સમાન કાયદા હોવા જોઇએ, પછી ભલે તે કોઈપણ ધર્મ અથવા જાતિનો હોય. યુનિફોર્મ સિવિલ કોડ લાગુ થવાથી તમામ ધર્મો માટે એક જ કાયદો હશે. લગ્ન, છૂટાછેડા, દત્તક લેવા અને મિલકતની વહેંચણીની બાબતોમાં સમાન કાયદો તમામ ધર્મોને લાગુ પડશે.
ડ્રાફ્ટમાં 400 થી વધુ વિભાગો છે
બિલ પાસ થયા બાદ યુનિફોર્મ સિવિલ કોડ કાયદો બની જશે. આ સાથે દેવભૂમિ ઉત્તરાખંડ આઝાદી પછી UCC લાગુ કરનાર દેશનું પ્રથમ રાજ્ય બનશે. માહિતી અનુસાર ડ્રાફ્ટમાં 400 થી વધુ વિભાગો છે, જેનો ઉદ્દેશ્ય પરંપરાગત રિવાજોથી ઉદ્ભવતી વિસંગતતાઓને દૂર કરવાનો છે. યુનિફોર્મ સિવિલ કોડના પ્રબળ એડવોકેટ અશ્વની ઉપાધ્યાયના જણાવ્યા અનુસાર યુનિફોર્મ સિવિલ કોડનો અમલ ન થવાને કારણે ઘણી સમસ્યાઓ છે. જેમાંથી કેટલાક નીચે મુજબ છે.
બહુપત્નીપ્રથા પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવશે
કેટલાક કાયદા બહુપત્નીત્વને મંજૂરી આપે છે. હિંદુઓ, ખ્રિસ્તીઓ અને પારસીઓ માટે બીજા લગ્ન ગુનો છે અને સાત વર્ષની સજાની જોગવાઈ છે. પરંતુ કેટલાક લોકો ફરીથી લગ્ન કરવા માટે ધર્મ બદલી નાખે છે. યુનિફોર્મ સિવિલ કોડ (UCC) લાગુ થયા બાદ બહુપત્નીત્વ પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવશે. બહુપત્નીત્વપ્રથા પર પણ સંપૂર્ણ પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવશે.
લગ્ન માટેની કાયદાકીય ઉંમર 21 વર્ષ નક્કી કરવામાં આવશે
લગ્ન માટેની લઘુત્તમ ઉંમર અમુક જગ્યાએ નક્કી કરવામાં આવી છે અને અમુક જગ્યાએ નક્કી નથી. કેટલાક ધર્મોમાં છોકરીઓના લગ્ન નાની ઉંમરે પણ થઈ જાય છે. તેઓ શારીરિક અને માનસિક રીતે પરિપક્વ નથી. જ્યારે અન્ય ધર્મોમાં છોકરીઓ માટે 18 વર્ષ અને છોકરાઓ માટે 21 વર્ષ લાગુ છે. કાયદો બન્યા બાદ છોકરીઓના લગ્નની કાયદાકીય ઉંમર 21 વર્ષ નક્કી કરવામાં આવશે.
નોંધણી વગર લિવ-ઈન રિલેશનશિપમાં રહેવા બદલ જેલની સજા ભોગવશો
લિવ-ઈન રિલેશનશિપમાં રહેલા લોકો માટે રજિસ્ટ્રેશન કરાવવું જરૂરી રહેશે. યુનિફોર્મ સિવિલ કોડના અમલ પછી ઉત્તરાખંડમાં વેબ પોર્ટલ પર લિવ-ઇન રિલેશનશિપની નોંધણી કરવી જરૂરી બનશે. નોંધણી ન કરનાર દંપતીને છ મહિનાની જેલ અથવા 25,000 રૂપિયાનો દંડ અથવા બંને સજા પણ થઈ શકે છે. દંપતીને નોંધણી તરીકે જે રસીદ મળશે તેના આધારે તેઓ ભાડા પર મકાન, હોસ્ટેલ અથવા પીજી મેળવી શકશે. લિવ-ઇન રિલેશનશિપ UCC માં સ્પષ્ટ રીતે વ્યાખ્યાયિત થયેલ છે. જેમાં ફક્ત એક પુખ્ત પુરુષ અને પુખ્ત સ્ત્રી જ લિવ-ઈન રિલેશનશિપમાં રહી શકશે. તેઓ પહેલેથી જ પરિણીત ન હોવા જોઈએ. રજિસ્ટ્રારે નોંધણી કરાવનાર દંપતીના માતા-પિતા અથવા વાલીને જાણ કરવાની રહેશે.
લગ્નની નોંધણી કરાવવી જરૂરી રહેશે
કાયદો અમલમાં આવ્યા બાદ લગ્ન નોંધણી કરાવવાની રહેશે. જો આમ ન કરવામાં આવે તો તમારે કોઈપણ સરકારી સુવિધાથી વંચિત રહેવું પડી શકે છે. વૃદ્ધ માતા-પિતાના ભરણપોષણની જવાબદારી પત્નીની રહેશે. કાયદાના અમલ બાદ નોકરી કરતા પુત્રના મૃત્યુની સ્થિતિમાં વૃદ્ધ માતા-પિતાના ભરણપોષણની જવાબદારી પત્ની પર રહેશે. તેને વળતર પણ મળશે. પતિના મૃત્યુની સ્થિતિમાં જો પત્ની ફરીથી ગુનો કરે છે, તો વળતર તેના માતાપિતા સાથે વહેંચવામાં આવશે.
#WATCH | Dehradun: On Uniform Civil Code Bill (UCC), Uttarakhand Assembly LoP Yashpal Arya says, "We are not opposing but the House functions according to the Constitutional procedure and rules manual. The BJP is constantly neglecting it…" pic.twitter.com/anMeUxlZ98
— ANI UP/Uttarakhand (@ANINewsUP) February 6, 2024
દત્તક લેવાના નિયમો બદલાશે
કાયદો બન્યા બાદ રાજ્યમાં મુસ્લિમ મહિલાઓને પણ દત્તક લેવાનો અધિકાર મળશે. બાળકો દત્તક લેવાની પ્રક્રિયા સરળ બનશે. આ સાથે સાથે અનાથ બાળકો માટે સંરક્ષકતા માટેની પ્રક્રિયાને સરળ બનાવવામાં આવશે. કાયદાના અમલ પછી દંપતી વચ્ચેના વિવાદના કિસ્સામાં તેમના બાળકોની કસ્ટડી તેમના દાદા-દાદીને આપી શકાય છે.
UCCમાં છૂટાછેડા મેળવવા માટેની પ્રક્રિયા
છૂટાછેડા માટે પતિ અને પત્ની બંને માટે સમાન આધાર ઉપલબ્ધ રહેશે. છૂટાછેડાના જે આધારો પતિ માટે લાગુ પડે છે તે જ આધાર પત્ની માટે પણ લાગુ પડશે. જો કે હાલમાં, પર્સનલ લો હેઠળ, પતિ-પત્નીના છૂટાછેડા માટે અલગ અલગ આધાર છે.
