ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પની ‘મેક ઇન અમેરિકા’ની જાહેરાત, માત્ર ચીનને જ નુકસાન કે ભારતને પણ થશે અસર?

Make in America: અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ બનતાની સાથે જ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે પોતાના પહેલા ભાષણમાં કહ્યું હતું કે હવેથી અમેરિકા ફરીથી પોતાને ‘વિકાસશીલ દેશ’ ગણશે અને તેઓ અમેરિકાને સમૃદ્ધ દેશ બનાવવા પર કામ કરશે. ‘મેક ઇન અમેરિકા’ની તેમની જાહેરાત પરથી તમે અંદાજ લગાવી શકો છો કે તેઓ આ બાબતે કેટલા ગંભીર છે. તો શું તેમની આ વ્યૂહરચનાથી માત્ર ચીનને જ નુકસાન થશે કે પછી તે ભારતના ‘મેક ઇન ઇન્ડિયા’ને પણ અસર કરશે?

ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે ગુરુવારે વિશ્વના વ્યાપારી નેતાઓને અમેરિકામાં તેમના ઉત્પાદનો બનાવવા માટે આહ્વાન કર્યું હતું. તેમનો કોલ ‘મેક ઇન અમેરિકા’ કાર્યક્રમ છે. તેમણે સ્પષ્ટ કર્યું કે કંપનીઓએ અમેરિકામાં તેમના ઉત્પાદનોનું ઉત્પાદન કરવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું જોઈએ, અન્યથા તેઓએ વધુ ટેક્સ અથવા ડ્યુટી ચૂકવવા માટે તૈયાર રહેવું જોઈએ.

શું માત્ર ચીનને જ નુકસાન થશે?
ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પનો પ્રથમ કાર્યકાળ પણ ચીન સાથે વેપાર યુદ્ધથી ભરેલો રહ્યો છે. કોવિડની શરૂઆત પહેલા, વિશ્વની આ બે આર્થિક મહાસત્તાઓ વચ્ચે વેપાર અને ટેરિફ યુદ્ધ ચાલી રહ્યું હતું. તેનો તાણ સમગ્ર વિશ્વના વેપાર પર પણ જોવા મળ્યો હતો. ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ વ્હાઈટ હાઉસ પરત ફરતાની સાથે જ તેમણે ચીનને પાઠ ભણાવવાની અને પનામા કેનાલ પર તેની ભૂમિકા મર્યાદિત કરવાની જાહેરાત કરી હતી, જેનાથી સ્પષ્ટ થઈ ગયું હતું કે આવનારા દિવસોમાં અમેરિકા અને ચીન વચ્ચેના સંબંધો તંગ બની શકે છે.

એટલું જ નહીં, પોતાના પહેલા ભાષણમાં જ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે સ્પષ્ટ કહ્યું કે તેઓ અમેરિકાના મોટા વેપારી ભાગીદાર દેશો કેનેડા, મેક્સિકો અને ચીન પર ભારે ટેરિફ લાદી શકે છે. 1લી ફેબ્રુઆરીથી જ તે શક્ય તેટલી વહેલી તકે આ કરશે. હાલમાં આ દેશોની યાદીમાં ભારતનું નામ સામેલ નથી. તેણે અમેરિકાને પેરિસ ક્લાઈમેટ એગ્રીમેન્ટ અને વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશનથી પણ દૂર રાખ્યું છે.

શું ભારતને પણ અસર થશે?
ટેરિફ વધારનારા દેશોની યાદીમાં ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે ભલે ભારતનું નામ ન લીધું હોય, પરંતુ સ્વિટ્ઝર્લેન્ડના દાવોસમાં ચાલી રહેલા વર્લ્ડ ઈકોનોમિક ફોરમને સંબોધિત કરતી વખતે તેમણે એક વાત કહી, જેનાથી ભારતની ચિંતા વધી શકે છે.

ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે કહ્યું, “તમે તમારા ઉત્પાદનો અમેરિકામાં બનાવો અને અમે તમને પૃથ્વી પરના કોઈપણ દેશ કરતાં સૌથી ઓછો ટેક્સ લાભ આપીશું.” “જો તમે યુ.એસ.માં તમારા ઉત્પાદનો બનાવતા નથી, જે તમારો નિર્ણય છે, તો તમારે સામાન્ય રીતે વધુ ટેક્સ ચૂકવવો પડશે.”

કોવિડ દરમિયાન, વિશ્વની ઘણી મોટી કંપનીઓ ચીનથી ભ્રમિત થઈ ગઈ અને વિવિધ દેશોને તેમની સપ્લાય ચેઈનમાં સામેલ કરવાનું શરૂ કર્યું. ત્યારબાદ ભારતે તેના ‘મેક ઇન ઇન્ડિયા’ કાર્યક્રમને આગળ ધપાવ્યો. કંપનીઓને લાભ આપવા માટે ‘પ્રોડક્શન લિંક્ડ ઇન્સેન્ટિવ’ (PLI સ્કીમ) રજૂ કરવામાં આવી હતી.

આવી સ્થિતિમાં ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પનું સૌથી ઓછા ટેક્સનું વચન ભારતને મુશ્કેલીમાં મૂકી શકે છે. કોઈપણ રીતે ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે તેમના પાછલા કાર્યકાળ દરમિયાન ભારતની આયાત ડ્યુટી નીતિ સામે વાંધો વ્યક્ત કર્યો હતો. તેમનું નિવેદન હાર્લી ડેવિડસન બાઇકના સંદર્ભમાં આવ્યું છે.

માગ વધારવા માટે વ્યાજ દર ઘટાડવો જોઈએ
ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે અમેરિકાની અસ્થિર અને દેવાના બોજથી દબાયેલી અર્થવ્યવસ્થાને પુનર્જીવિત કરવા માટે ફરીથી માંગ વધારવા પર ભાર મૂકવાની વાત કરી છે. આ માટે તેમણે ફેડરલ રિઝર્વ બેંકને વ્યાજ દરોમાં તાત્કાલિક ઘટાડો કરવા જણાવ્યું છે. જો આમ થશે તો તેની અસર વિશ્વભરના શેરબજારો, ઘણા દેશોની અર્થવ્યવસ્થા અને વૈશ્વિક ફુગાવા પર પડશે.