મુંબઈ-અમદાવાદ બુલેટ ટ્રેન કોરિડોર માટે અરબી સમુદ્રની અંદર 21 કિમી લાંબી ટનલનું કામ શરૂ

Mumbai-Ahmedabad Bullet Train: ભારતે ચિનાબ નદી પર સૌથી મોટો રેલ્વે આર્ક બ્રિજ બનાવીને વિશ્વમાં તેની એન્જિનિયરિંગ કુશળતા સાબિત કર્યા પછી હવે અરબી સમુદ્રની અંદર હાઇ સ્પીડ ટ્રેનો માટે ટનલ બનાવવા માટે તૈયાર છે. આ માટે બોરિંગ મશીન વડે ટનલ ખોદવાનું કામ ટૂંક સમયમાં શરૂ થશે. મુંબઈ અને અમદાવાદ વચ્ચે બની રહેલા બુલેટ ટ્રેન કોરિડોર માટે સૌથી મહત્ત્વનું કામ મુંબઈમાં અરબી સમુદ્રની અંદર ટનલ બનાવવાનું છે. આ 21 કિલોમીટર લાંબી ટનલ મહારાષ્ટ્રના બાંદ્રા-કુર્લા કોમ્પ્લેક્સથી શિલ્પાટા સુધી બનાવવામાં આવી રહી છે. થાણે ક્રીક (ઇન્ટરટાઇડલ ઝોન)માં સમુદ્રની નીચે 7 કિલોમીટર લાંબી ટનલ બનાવવામાં આવશે. ટનલની ઊંડાઈ જમીનથી 25 થી 65 મીટર હશે. આ ટનલના નિર્માણમાં જટિલ ભૂસ્તરશાસ્ત્રીય સ્તરો અને પર્યાવરણીય રીતે સંવેદનશીલ પાણીની અંદર ખોદકામ જેવા પડકારો ઊભા થયા છે.

આ માટે ખાસ છે
દરિયાની નીચે બનાવવામાં આવી રહેલી આ ટનલ મેટ્રો ટ્રેનની ટનલથી અલગ છે. મેટ્રો ટ્રેનો માટે ટનલ બાંધકામ માટે 5-6 મીટર વ્યાસવાળા કટર હેડ સાથે TBMનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે, જ્યારે અહીં 13.1 મીટર વ્યાસવાળા TBM કટર હેડનો ઉપયોગ કરવામાં આવશે. 16 કિલોમીટરમાં ખોદકામ માટે ત્રણ ટીબીએમનો ઉપયોગ કરવામાં આવશે. બાકીનો 5 કિમીનો પટ ન્યૂ ઓસ્ટ્રિયન ટનલીંગ મેથડ (NATM) નો ઉપયોગ કરીને ખોદવામાં આવશે. આ ટનલના નિર્માણ બાદ બુલેટ ટ્રેન તેની સંપૂર્ણ ક્ષમતા એટલે કે 320 કિલોમીટર પ્રતિ કલાકની ઝડપે દોડશે.

આ પણ વાંચો: આ આંદોલનથી વલ્લભભાઈ પટેલ સ્વાતંત્ર્ય સેનાની બન્યા, ગાંધીજી સાથે કેવી હતી ‘સરદાર’ની પહેલી મુલાકાત?

આ એક મહત્વપૂર્ણ પડકાર છે
દરિયાની નીચે બનાવવામાં આવી રહેલી આ ટનલ સિંગલ ટ્યુબ ટનલ હશે. જેમાં બુલેટ ટ્રેનના આગમન અને પ્રસ્થાન માટે બે ટ્રેક નાખવામાં આવશે.

ત્રણ જગ્યાએ ખોદકામ
ટનલ બનાવવા માટે ઘણસોલી, શિલફાટા અને વિક્રોલીમાં ખોદકામ કરવામાં આવી રહ્યું છે. ઘણસોલી ખાતે પ્રથમ ટીબીએમ આગામી થોડા મહિનામાં થાણે ક્રીક તરફ 39 મીટરની ઊંડાઈએ ખોદવાનું શરૂ કરશે.

કોલકાતા અને મુંબઈ મેટ્રો નજીક પાણીમાં ટનલ
હાલમાં કોલકાતા મેટ્રો પાસે હુગલી નદીમાં પાણીની અંદર ટ્રેનની ટનલ છે. આ ઉપરાંત મુંબઈ મેટ્રો રેલ કોર્પોરેશનની 3 લાઇન છે, જે મીઠી નદીની નીચેથી પસાર થાય છે, બાંદ્રા કુર્લા કોમ્પ્લેક્સ અને ધારાવી સ્ટેશનોને જોડે છે.

ફ્લેમિંગો અભયારણ્ય અને મેન્ગ્રોવ ફોરેસ્ટને બચાવાયું
આ પ્રોજેક્ટને ભૂગર્ભમાં લેવાનું મુખ્ય કારણ થાણે ક્રીકમાં સંરક્ષિત ફ્લેમિંગો અભયારણ્ય અને મેંગ્રોવ જંગલને બચાવવાનું છે. આનાથી મુંબઈમાં જગ્યા-સંબંધિત શહેરમાં જમીન સંપાદનના પડકારને ટાળવામાં પણ મદદ મળી છે. NHARCL પર્યાપ્ત અવાજ અને વાયુ પ્રદૂષણ નિવારણ પગલાં સાથે ખોદકામ માટે બહુવિધ નિયંત્રિત વિસ્ફોટો કર્યા હોવાનો દાવો કર્યો છે.

પ્રોજેક્ટમાં ખાસ
કુલ લંબાઈ 508 કિલોમીટર
1.08 લાખ કરોડનો ખર્ચ
1389.5 હેક્ટર જમીન સંપાદિત કરી
350 કિલોમીટર પિયર ફાઉન્ડેશન
316 કિલોમીટર પિયર બાંધકામ
221 કિલોમીટર ગર્ડર કાસ્ટિંગ
190 કિલોમીટરના ગર્ડરનું લોકાર્પણ