શિયાળામાં ઘરે જ બનાવો ચ્યવનપ્રાશ

સામાન્ય રીતે ચ્યવનપ્રાશ બજારમાં સરળતાથી મળી રહે છે, પરંતુ તમે તેને ઘરે પણ બનાવી શકાય છે. ઘરે બનાવેલ ચ્યવનપ્રાશ વધુ ટેસ્ટી અને હેલ્ધી બને છે. તેને બનાવવા માટે આમળાની સાથે અનેક પ્રકારની આયુર્વેદિક વસ્તુઓનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. આ જડીબુટ્ટીઓ આયુર્વેદ સામગ્રી વેચતી દુકાનો પરથી સરળતાથી મળી જશે. તો આ શિયાળામાં ઘરે બનાવેલું ચ્યવનપ્રાશ ખાઓ અને સ્વસ્થ રહો.

• સામગ્રી
  1 કિલો આમળા
  50 ગ્રામ બિદ્રીકંદ
  50 ગ્રામ સફેદ ચંદન
  50 ગ્રામ વસાકા
  50 ગ્રામ અકરકરા
  50 ગ્રામ શતાવરી
  50 ગ્રામ બ્રાહ્મી
  50 ગ્રામ બિલ્વ
  50 ગ્રામ નાનું માયરોબાલન (માયરોબાલન)
  50 ગ્રામ કમળ કેસર
  50 ગ્રામ જટામાનસી
  50 ગ્રામ ગોખરુ
  50 ગ્રામ વેલો
  50 ગ્રામ કચુર
  50 ગ્રામ નાગરમોથા
  50 ગ્રામ લવિંગ
  50 ગ્રામ પુષ્કરમૂલ
  50 ગ્રામ કાકડસિંઘી
  50 ગ્રામ દશમૂલ
  50 ગ્રામ જીવંતી
  50 ગ્રામ પુનર્નવા
  50 ગ્રામ અંજીર
  50 ગ્રામ અશ્વગંધા
  50 ગ્રામ ગિલોય
  50 ગ્રામ તુલસીના પાન
  50 ગ્રામ મીઠો લીમડો
  50 ગ્રામ સૂકું આદુ
  50 ગ્રામ કિસમિસ
  50 ગ્રામ લિકરિસ
  250 ગ્રામ ઘી
  250 ગ્રામ તલનું તેલ
  3 કિલો ખાંડ
  100 ગ્રામ પીપળી
  150 ગ્રામ બંશલોચન
  50 ગ્રામ તજ
  20 ગ્રામ ખાડીના પાન
  20 ગ્રામ નાગકેશર
  20 ગ્રામ નાની એલચી
  2 ગ્રામ કેસર
  250 ગ્રામ મધ

રીત
– ઘરે ચ્યવનપ્રાશ બનાવવા માટે પહેલા આમળાને ધોઈને કપડાન પોટલીમાં બાંધી લો.
– એક મોટી તપેલીમાં વધુ તાપ પર પાણીને ગરમ થવા મુકો.
– તેમાં તમામ ઔષધી અને બાંધેલા આમળાને ઉમેરોને ઉકળવા માટે રાખો.
– ઉકળ્યા બાદ આંચ ઓછી કરો અને આંબળા નરમ થાય ત્યાં સુધી તેને ઉકળવા દો.
– જ્યારે આમળા નરમ થઈ જાય ત્યારે ગેસ બંધ કરો અને આમળાં અને જડીબુટ્ટીને રાત આખી ઢાંકીને રાખો
– આંબળાનો રંગ બીજા દિવસે બદલાઈ જશે. હવે તેના બીજ કાઢીને અલગ કરો.
– જડીબુટ્ટીઓ ગાળીને તેના પાણીને અલગ રાખો
– હવે ગ્રાઇન્ડરની બરણીમાં આમળા અને બીજી તમામ વસ્તુઓને પાણી ઉમેરીને પેસ્ટ બનાવો અને તેને ગાળી લો.
– એક લોખંડની કડાઈમાં મધ્યમ તાપ પર તલનું તેલ મુકી ગરમ કરવા રાખો. ધ્યાન રાખો કે સ્ટીલના વાસણનો ઉપયોગ ન કરો.
– તેલ ગરમ થાય એટલે તેમાં ઘી ઉમેરીને ગરમ કરવા રાખો.
– હવે આંબળાની પેસ્ટ ઉમેરોને પકાવો.
– આ બધી વસ્તુઓ ઉકળે ત્યારે તેમાં ખાંડ ઉમેરો અને ઘટ્ટ થાય ત્યાં સુધી હલાવતા રહો.
– જ્યારે મિશ્રણ ઘટ્ટ થઈ જાય ત્યારે ગેસ બંધ કરી દો અને તેને 4-5 કલાક ઢાંકીને રાખો.
– હવે નાની એલચીની છાલ, પીપળી, બંશલોચન, તજ, તમાલપત્ર, નાગકેશરને ગ્રાઇન્ડરની બરણીમાં પીસી લો.
– આ પાઉડરને મધ અને કેસર સાથે મિક્સ કરીને આંબળાના મિશ્રણમાં ઉમેરો.
– તૈયાર ચ્યવનપ્રાશને કાચના પાત્રમાં ભરીને રાખો.

મહત્વનું છેકે, દરરોજ રાત્રે એક ચમચી ચ્યવનપ્રાશ અને એક ગ્લાસ દૂધ પીવાથી શરીરમાં રોગપ્રતિકારક શક્તિમાં વધારો થયા છે.