જાણો કેમ ભગવાન શિવે સ્મશાનમાં રમી હતી હોળી, આ છે પૌરાણિક કથા

કાશી હોળી:  જે રીતે દેશભરમાં વ્રજની હોળી પ્રસિદ્ધ છે, તેવી જ રીતે કાશીમાં સ્મશાનની હોળીનું પણ ઘણું મહત્વ છે. કાશીમાં દર વર્ષે ફાગણ માસના શુક્લ પક્ષની એકાદશીના બીજા દિવસે સ્મશાન હોળી ઉજવવામાં આવે છે. મતલબ કે કાશીમાં આજે 21મી માર્ચે સ્મશાન હોળી ઉજવવામાં આવશે. સ્મશાન બે દિવસના તહેવાર તરીકે હોળીની ઉજવણી કરે છે. સ્મશાન હોળી ચિતાની રાખ અને ગુલાલથી રમવામાં આવે છે. કાશીના મણિકર્ણિકા ઘાટ પર ઋષિ-મુનિઓ અને સંતો ભેગા થાય છે, શિવ ભજન ગાય છે અને એકબીજાને સ્મશાનની રાખ લગાવીને અને નૃત્ય કરતી વખતે તેને હવામાં ઉડાડીને જીવન અને મૃત્યુની ઉજવણી કરે છે. આ સમય દરમિયાન સમગ્ર કાશી શિવમય બની જાય છે અને ચારેબાજુ હર હર મહાદેવના નારા સંભળાય છે. પૌરાણિક કથા અનુસાર, ભગવાન શિવે તેમના લગ્ન પછી સૌપ્રથમ સ્મશાન હોળી રમી હતી. અહીંથી શરૂઆત થઈ. આવો, જાણીએ સ્મશાન હોળી સાથે જોડાયેલી પૌરાણિક કથા.

ભગવાન શિવ અને પાર્વતીના લગ્નમાં ખાસ મહેમાનોએ હાજરી આપી હતી
ભગવાન શિવને વૈરાગી માનવામાં આવે છે પરંતુ દેવી પાર્વતીની તપસ્યા, શ્રદ્ધા અને સમર્પણ જોઈને ભગવાન શિવે દેવી પાર્વતીના લગ્નનું આમંત્રણ સ્વીકાર્યું. ભગવાન શિવે પોતાના લગ્નમાં ભૂત, યક્ષ, ગંધર્વ અને પ્રેતને પણ આમંત્રણ આપ્યું હતું. ભગવાન શિવ વિશે કહેવાય છે કે શિવ પોતાના ભક્તોમાં ક્યારેય ભેદભાવ નથી કરતા. જો કોઈ વ્યક્તિ તેને સંપૂર્ણ ભક્તિ અને પ્રેમથી યાદ કરે છે, તો ભગવાન શિવ તેને ચોક્કસપણે આશ્રય આપે છે. આ કારણથી ભગવાન શિવે પ્રેમથી પોતાના લગ્નમાં તમામ દેવતાઓ, દાનવો, ભૂત વગેરેનો સમાવેશ કર્યો. આ તમામ લોકોને શિવ-પાર્વતી વિવાહમાં ખાસ મહેમાન માનવામાં આવે છે. શિવનું રાક્ષસી સ્વરૂપ જોઈને બધા ખૂબ જ ડરી ગયા હતા. પરંતુ જ્યારે પાર્વતીજીએ શિવને તેથી પ્રાર્થના કરી કે તે તેમના સુકુમાર રૂપમાં આીને વિવાહ સપન્ન કરે. તો શિવે એક સુંદર રાજકુમારનું રૂપ લઇ લીધું. તે બાદ ભગાવન શિવ અને પાર્વતનીના વિવાહ થયા હતા.

લગ્ન પછી ભગવાન શિવ અને પાર્વતી કાશીની મુલાકાતે આવ્યા
લગ્ન પછી ભગવાન શિવ અને પાર્વતી પહેલીવાર કાશીની મુલાકાતે આવ્યા હતા. એવું માનવામાં આવે છે કે આ દિવસે રંગભરી એકાદશી હતી. રંગભરી એકાદશીના દિવસે ભગવાન શિવે દેવી પાર્વતીને ગુલાલ ચઢાવીને હોળીની ઉજવણી કરી હતી. શિવ અને પાર્વતીની આ હોળી જોઈને શિવના લોકો દૂરથી જોઈને ખુશ થઈ ગયા. ભગવાન શિવ અને દેવી પાર્વતીએ રંગભરી એકાદશી પર હોળી રમી હતી. બીજા દિવસે ભોલેનાથના ભક્તો, જેમાં ભૂત, યક્ષ, પિશાચ અને અઘોરી સાધુઓ હતા. તેઓએ ભગવાન શિવને તેમની સાથે પણ હોળી રમવાની વિનંતી કરી. ભગવાન શિવ જાણતા હતા કે શિવના આ વિશેષ ભક્તો જીવનના રંગોથી દૂર રહે છે. તેથી તેમને ધ્યાનમાં રાખીને ભગવાન શિવે સ્મશાનમાં પડેલી રાખને હવામાં ઉડાડી દીધી. આ પછી બધા ખાસ શિવગણોએ સાથે મળીને ભગવાન શિવને સ્મશાનની ભસ્મ ચઢાવીને હોળી રમવાનું શરૂ કર્યું. માતા પાર્વતી દૂર ઊભા રહીને શિવ અને તેમના ભક્તો તરફ સ્મિત કરી રહ્યાં હતાં. ત્યારથી એવું માનવામાં આવે છે કે કાશીમાં સ્મશાનની ભસ્મ સાથે હોળી રમવાની પરંપરા શરૂ થઈ.

આ પણ વાંચો: હોળીથી જોડાયેલી પૌરાણિક કથા, શું થયું હતું હિરણ્યકશ્યપની બહેન હોળિકા સાથે

શું છે સ્મશાન હોળીનું મહત્વ
એવું માનવામાં આવે છે કે સ્મશાનની હોળી મૃત્યુની ઉજવણી કરવા જેવી છે. સ્મશાન હોળી એ હકીકતનું પ્રતીક છે કે જ્યારે વ્યક્તિ પોતાના ડરને કાબૂમાં રાખે છે અને મૃત્યુના ડરને પાછળ છોડી દે છે, ત્યારે તે આ રીતે જીવનનો આનંદ માણે છે. ચિતાની રાખને અંતિમ સત્ય માનવામાં આવે છે. આ આપણને શીખવે છે કે વ્યક્તિ ગમે તેટલા અહંકાર અને લોભ જેવા દુર્ગુણોથી ઘેરાયેલો હોય અંતે તેની જીવનયાત્રાનો અંત દુઃખમાં જ આવવાનો છે. અન્ય પૌરાણિક કથા અનુસાર ભગવાન શિવે યમરાજને પણ હરાવ્યા હતા. તેથી મૃત્યુ પર વિજય મેળવવા માટે સ્મશાનની હોળીનું મહત્વ વધુ છે.